Een vreemde taal: foutieve beknopte bijzin
Luidkeels het volkslied zingend, stapte Beatrix uit de auto. HE?
De foutieve beknopte bijzin hebben wij aan overmatige deftigheid te danken… In de Doe-maar-gewoon-dan-doe-je-gek-genoeg-stijl kom je hem niet tegen! Eerst de vertaling van deze term stap voor stap:
foutieve: er zit een foutje in, (een stijlfout);
beknopt: kort, want er staat geen zinsonderwerp in;
bijzin: een zin die aan de hoofdzin plakt;
Een korte bijzin dus, die ook nog eens fout is.
De correcte korte bijzin:
Fluitend ging hij naar huis.
Fluitend is de beknopte bijzin: hij heeft geen zinsonderwerp. Hier is deze correct, de zinsonderwerpen uit de bijzin en de hoofdzin zijn hetzelfde. Het 2e deel van de zin: ‘…ging hij naar huis’… heeft als onderwerp: hij. Het onderwerp uit de beknopte bijzin is diezelfde hij. Hij gaat naar huis en hij fluit. In een foutieve beknopte bijzin zit daarin de fout. Een beknopte bijzin moet namelijk gericht zijn op het onderwerp uit de hoofdzin.
Foutieve beknopte bijzin
Fluitend ging hij naar huis. GOED: hij fluit én diezelfde hij gaat naar huis!
Ingesloten treft u aan… FOUT: u is niet ingesloten én treft aan!! U treft aan en iemand anders sloot in. De korte bijzin heeft dus een ander zinsonderswerp dan de hoofdzin. Het werkwoord uit de beknopte bijzin richt zich automatisch op het onderwerp uit de hoofdzin en dat kan hier niet. Het is nu een beschrijving van ‘u’ geworden en zo ‘zit u in de envelop’…. Vergelijk maar door ingesloten te vervangen door een ander passend werkwoord: Fluitend treft u aan…. Dan is het heel duidelijk dat de beknopte bijzin zich richt op het zinsonderwerp uit de hoofdzin.
Komische voorbeelden
1. Luidkeels het volkslied zingend, stapte Beatrix uit de auto.
2. Pruttelend en knallend kwam de motorrijder plotseling tot stilstand.
3. Na flink opgepompt te zijn, controleerde ik mijn fietsbanden nog eens op lekken.
4. Gesloten zijnde, vervoege men zich op nummer 8.
5. Na met een schaar bewerkt te zijn, bespoot de kapper mijn haar met een heerlijk ruikende vloeistof.
Deze 5 zinnen geven je misschien het gevoel zelf niet in deze categorie grappenmakers te vallen, toch lees je in heel veel brieven: bijgaand treft u aan, ingesloten vindt u, enz. Deze zinnen zijn in correcte vorm te lang en vooral overbodig omdat hun inhoud vanzelfsprekend is: ‘ U treft de bijgaande formulieren aan.’ “Euuh, ja?” denkt de lezer”…en nu?” Beter is te melden dat je iets meestuurt (bijvoorbeeld in de bijlage) en er duidelijk en nadrukkelijk bijvertelt wat ermee moet gebeuren bijvoorbeeld naar wie en wanneer de lezer het moet terugsturen. ©
Scriptor, thuis in onze taal
Related Posts
Briljant: de allerbeste taalclichés én de nieuwe Dikke Van Dale →
Spreken of Schrijven →
Leesbaarheid →
Ook drank en parfum koopt u bij See Buy Fly en mogen gewoon met u meevliegen. Welke taalfouten zitten in deze zin?
Hallo Anne,
Ook drank en parfum koopt u bij See Buy Fly en mogen gewoon met u meevliegen.
De fout in deze zin heet: foutieve samentrekking.
Dit is een samengestelde zin, dat betekent dat hij uit 2 of meer delen bestaat met 2 zinsonderwerpen en persoonsvormen.
Deel 1 Ook drank en parfum koopt u bij See Buy Fly (zinsonderwerp: u, persoonsvorm: koopt).
Deel 2 en (ze) mogen gewoon met u meevliegen. (zinsonderwerp: drank en parfum, persoonsvorm: mogen).
In deel 1 staan ‘drank en parfum’ als lijdend voorwerp in de zin en in het 2e deel vormen ze het zinsonderwerp. In het 2e deel staat het onderwerp niet letterlijk genoemd: een samentrekking dus. Dit betekent dat het zinsonderwerp in het 1e zinsdeel hetzelfde moet zijn als het zinsonderwerp in het 2e deel. In het 2e zinsdeel vormen ‘drank en parfum’ het zinsonderwerp en niet ‘u’ , het zinsonderwerp uit het 1e zinsdeel. Een foutieve samentrekking dus, je kunt deze zinnen niet ‘samentrekken’. De oplossing is: ‘en ze mogen gewoon met u meevliegen.’/ en ‘drank en parfum mogen gewoon met u meevliegen.’